بازار؛ گروه خودرو: در سال های اخیر، صنعت خودرو کشور شاهد تحولات قابل توجهی بوده است؛ از ورود برندهای خارجی تا راه اندازی خطوط مونتاژ توسط شرکت های داخلی که تیراژ «اقتصادی» ندارند. در این میان، برخی شرکت های واردکننده به‌جای تمرکز بر توسعه عمقی و ایجاد زیرساخت های پایدار، به چند شاخگی در فعالیت های خود روی آوردند. این نوع گسترش، بدون پشتوانه‌ی مناسب فنی، شبکه خدمات پس از فروش، یا حتی برنامه ریزی دقیق برای تأمین قطعات، نه تنها رضایت مشتریان را تأمین نمی کند بلکه چالش هایی جدی در سطح کلان بازار خودرو ایجاد می نماید.
یکی از نمونه های بارز این رویکرد، شرکت «پرشیا خودرو» است که با ورود به عرصه مونتاژ «نیسان ترا» در زیرمجموعه خود یعنی «مانیان خودرو» اقدام کرده است. با این حال، نبود یک شبکه نمایندگی گسترده و عدم آمادگی زیرساخت های پشتیبانی، باعث بروز مشکلات متعددی شده است که در ادامه گزارش به آن‌ها می‌پردازیم:
چندشاخگی بدون زیرساخت؛ مشکلی ریشه ای
یکی از نخستین نکاتی که در خصوص این شرکت «پرشیا خودرو» به چشم می خورد، پراکندگی و گستردگی فعالیت های آن است، بدون آن که زیرساخت مناسب برای پشتیبانی از این دامنه‌ی کاری فراهم شده باشد. این شرکت هم اکنون در حال مونتاژ برند نیسان و هم زمان پرشیا خودرو به عنوان نمایندگی برند بی ام و در کشور شناخته می شود که به واردات و معرفی محصولات این خودروساز آلمانی مشغول است. اما این گسترش دامنه فعالیت در حالی صورت گرفته که شبکه نمایندگی های فعال آن هنوز بین ۴۰ تا ۵۰ شعبه در سراسر کشور است. این عدد، با توجه به گستردگی جغرافیایی ایران و نیاز بازار به پشتیبانی سراسری، بسیار محدود و ناکافی است.
مشکلات اساسی در خدمات پس از فروش و تأمین قطعات
یکی از مهم ترین معضلاتی که مصرف کنندگان با آن مواجه هستند، نبود خدمات مناسب پس از فروش و تأمین قطعات است. با توجه به اینکه خودروهایی نظیر نیسان در حال مونتاژ یا ب ام وهای وارداتی، به صورت گسترده در سطح کشور عرضه نشده اند و هنوز تولید آن ها در حجم بالا نیست، در صورت بروز حادثه یا نیاز به تعمیرات تخصصی، مالکان این خودروها با مشکلات جدی مواجه می شوند. برای نمونه، در صورت تصادف یک دستگاه نیسان ترا مونتاژی یا خرابی یکی از قطعات فنی، به دلیل نبود قطعات یدکی در بازار یا تاخیر در تأمین آن از سوی شرکت عرضه کننده، امکان تعمیر خودرو به راحتی وجود ندارد و ممکن است خودرو برای مدت طولانی در انتظار تهیه قطعه بماند. شاید قطعات مورد نیاز برای پاسخ به نیاز مشتریان باید از خط مونتاژ فراهم شود.
در خصوص فرآیند ثبت نام نیز، اعلام زمان ۱۵۰ روز کاری برای تحویل خودروهای نیسان ترا ثبت نام شده نشان دهنده ضعف در برنامه ریزی تولید و زنجیره تأمین است
ثبت نام با زمان تحویل ۱۵۰ روزه؛ نشانه ای از ضعف زنجیره تأمین
در خصوص فرآیند ثبت نام نیز، اعلام زمان ۱۵۰ روز کاری برای تحویل خودروهای نیسان ترا ثبت نام شده نشان دهنده ضعف در برنامه ریزی تولید و زنجیره تأمین است. اگر قرار باشد برای هر خودرو، ۱۵۰ روز کاری زمان صرف شود، این مسئله سوالات اساسی درباره ظرفیت تولید کارخانه، برنامه ریزی خطوط مونتاژ و توانایی تأمین به موقع قطعات مطرح می سازد. چنین تاخیری نشان از نبود آمادگی فنی و لجستیکی برای پاسخگویی به نیاز بازار دارد.
چالش های فنی در خصوص خودروهای ب ام و و یونیت های الکترونیکی
در حوزه واردات و خدمات پس از فروش خودروهای ب ام و، نیز چالش هایی جدی مطرح است. به دلیل تحریم ها و محدودیت های بین المللی، برخی از یونیت های الکترونیکی این خودروها به دستگاه های خارجی متصل می شوند که در بسیاری از موارد ارتباط آن ها قطع شده و امکان به روزرسانی یا آپگرید آن ها وجود ندارد. در صورتی که چنین یونیت هایی بسوزند یا دچار نقص فنی شوند، تعمیر یا جایگزینی آن ها با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
علاوه بر این، برخلاف خودروهای آسیایی نظیر برندهای کره ای که نقشه های برق و طراحی آن ها در چند سال متوالی تغییر چندانی نمی کند، خودروهای آلمانی مانند ب ام و سال به سال دستخوش تغییرات فنی و نقشه های برقی جدید می شوند. در نتیجه، نمی توان قطعه ای مربوط به مدل ۲۰۱۵ را در مدل ۲۰۱۷ استفاده کرد و برعکس؛ در صورتی که یکی از یونیت ها در خودرو تعویض شود، سایر یونیت های مرتبط نیز باید به نسخه جدید ارتقاء یابند، و این مسئله علاوه بر هزینه، نیازمند بهبود ارتباط جهت ارتقا است.
واردات قطعات از منطقه آزاد
شنیده ها حاکی از آن است که پرشیا خودرو در مقطعی قطعات مورد نیاز را از منطقه آزاد وارد کرده، وجود چنین شائبه هایی خود نشان از ضعف شفافیت در فرآیند تأمین قطعات و فقدان نظارت کافی دارد. در اینجا سوالی مطرح می شود که آیا سفارش گذاری قطعات به صورت رسمی و استاندارد صورت می گیرد؟
یکی دیگر از نقاط ضعف پرشیا خودرو، فقدان ساختار برندینگ مشخص در شبکه فروش است. در حال حاضر، نمایندگی هایی پرشیا خودرو هم زمان برندهای دیگری مانند اوپل و نیسان ترا را عرضه می کنند
مشکل در تفکیک برند و ساختار فروش
یکی دیگر از نقاط ضعف پرشیا خودرو، فقدان ساختار برندینگ مشخص در شبکه فروش است. در حال حاضر، نمایندگی هایی پرشیا خودرو هم زمان برندهای دیگری مانند اوپل و نیسان ترا را عرضه می کنند. این مسئله باعث می شود که مشتری در زمان مراجعه به نمایندگی نتواند تشخیص دهد که با یک نماینده رسمی یک برند خاص مواجه است یا یک شرکت مولتی برند که فقط در حال فروش محصولات متنوع، بدون تمرکز بر خدمات تخصصی یک برند خاص است.
در صنعت خودرو، خصوصاً زمانی که خودرو در حال تولید داخلی است و نیاز به خدمات و قطعات خاص دارد، لازم است یک شبکه تخصصی با برندینگ مشخص برای خدمات رسانی تشکیل شود. این مسأله در مورد خودروهای وارداتی به این شدت نیست، زیرا تعداد محدود واردات ممکن است نیاز به زیرساخت گسترده نداشته باشد، اما در مورد خودروهایی که در داخل مونتاژ می شوند، این فقدان شبکه خدماتی تخصصی یک معضل بزرگ است.
با توجه به موارد فوق، به نظر می رسد که شرکت پرشیا خودرو بیش از آنکه بر توسعه ای پایدار و اصولی تمرکز داشته باشد، در حال حرکت در مسیر گسترش افقی و چند شاخگی بدون پشتوانه فنی و خدماتی است. نبود شبکه نمایندگی کافی، عدم توانایی در تأمین قطعات، ناهماهنگی در فرآیندهای خدمات پس از فروش و ضعف در برندینگ، همگی عواملی هستند که می توانند نه‌تنها به نارضایتی مشتریان دامن بزنند، بلکه اعتماد عمومی به برندهای داخلی را نیز کاهش دهند.
اگر این شرکت به دنبال حضور جدی در صنعت خودرو کشور است، باید به جای تمرکز بر تنوع محصول، به تقویت زیرساخت های تولید، خدمات پس از فروش، تأمین قطعات، آموزش پرسنل فنی، و شفاف سازی در فرآیندهای واردات و مونتاژ بپردازد. تنها در این صورت است که می توان به آینده ای روشن در صنعت خودرو داخلی امیدوار بود.
درپایان باید ذکر کرد که این رسانه آمادگی دریافت پاسخ پرشیا خودرو در خصوص چالش های مذکور جهت تکمیل این گزارش را دارد.
